Jakie najlepsze witaminy dla kobiety w ciąży?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie suplementy przed ciążą są polecane przez naukowców?
• Jakie witaminy w trakcie ciąży są rekomendowane przez naukowców?

Nie każdy lekarz ma czas, by wyjaśnić swojej pacjentce, jakie są najlepsze witaminy dla kobiet w ciąży, a które preparaty można pominąć.

A przecież w ten wyjątkowy czas nie można wchodzić w nieświadomości, dlatego poniżej przewodnik po tym, co rzeczywiście może się wtedy sprawdzić.

Wielu kobietom, które stykają się z bogatą paletą suplementów proponowanych ciężarnym, nasuwa się podstawowe pytanie:

Dlaczego dziś trzeba sięgać po tak wiele różnych składników, skoro nasze matki i babki rodziły bez żadnego tego typu wsparcia?

Pytanie jest jak najbardziej zasadne. Rzeczywiście, nie każdy suplement, o którym głośno jest w mediach, rzeczywiście może pomóc w czasie ciąży, ale nie jest też tak, że wogóle nie warto brać witamin.

Wracając natomiast do historii:

• dzisiejsza dieta jest przetworzona w niespotykanym nigdy wcześniej stopniu. W krajach Zachodu zdarzają się osoby jedzące bardzo dużo i obficie, a mimo to – z objawami niedożywienia i niedoborów... Dodajmy do tego modne diety (bezglutenowa, wegańska, paleo), które mogą po prostu dostarczać zbyt mało konkretnych, kluczowych na etapie ciąży składników.
  
  
• Tempo życia wielu kobiet wiąże się z niespotykanym nigdy wcześniej stresem i obciążeniem. Życie w ciągłym napięciu jest związane z większym zapotrzebowaniem na składniki odżywcze, takie jak witamina C, magnez czy witamina D. Dodatkowo dawniej alkohol, kawa czy papierosy w życiu kobiet były praktycznie nieobecne, a każde z nich też może zaburzać wchłanianie pierwiastków i zwiększać zapotrzebowanie na składniki odżywcze.
  
  
• Wiele z poważnych problemów zdrowotnych matki i dziecka udało się wyeliminować właśnie dzięki nowym zaleceniom dotyczącym stylu życia czy diety. W XVII wieku w Anglii 45 proc. kobiet nie dożywało 50 r. ż., z czego co czwarta – umierała przy porodzie.

Biorąc to pod uwagę, warto mimo wszystko sprawdzić, które suplementy na czas przed ciążą i w ciąży są obecnie polecane przez naukowców.

Jakie witaminy przed zajściem w ciążę?

Najnowsze rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników pochodzą z 2014 roku i zalecają, by osoba planująca ciążę zaczęła suplementować nawet na 3-6 miesięcy wcześniej:

• Witaminę D3,
• Kwas foliowy,
• Jod.¹

Niedobory witaminy D3 i jodu w populacji są powszechne, a te składniki są ważne dla wielu procesów zachodzących w ciele przyszłej mamy i jej dziecka.

Tymczasem odpowiednia ilość kwasu foliowego w organizmie zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu.

Jakie witaminy w pierwszych tygodniach ciąży?

Oczywiście te zalecenia to tylko baza, na której można budować własne nawyki dotyczące suplementacji. Jeśli na przykład kobieta zmagała się ze skurczami czy depresją jeszcze przed ciążą, to warto poszukać przyczyny również pod kątem niedoborów (magnez?) i w razie potrzeby wdrożyć odpowiednią suplementację nawet na etapie ciąży.

Dodatkowo lekarze polecają na czas ciąży suplementację kwasami DHA już w pierwszych tygodniach.

Jeśli natomiast chodzi o żelazo, to trwają spory wokół tego, czy rzeczywiście w formie suplementu jest ono potrzebne wszystkim ciężarnym.

Obecnie wygrywa raczej pogląd, że dotyczyć to powinno tylko osób, które rzeczywiście mogą mieć niedobór pierwiastka

„Suplementacja związkami żelaza w formie doustnej powinna być prowadzona u kobiet z niedokrwistością przed planowaną ciążą, a następnie włączana ponownie po ukończeniu 8 tygodnia ciąży ze względu na wzrost ryzyka niekorzystnego działania wysokich stężeń żelaza (...) na rozwijający się zarodek.„- precyzują polscy ginekolodzy w swoich rekomendacjach.²

Warto też pamiętać o tym, że kobieta w ciąży zależnie od trymestru potrzebuje 150-475 kcal więcej w ciągu dnia, niż wcześniej.³

Przyjmowanie ich wraz ze słodyczami czy fast-foodem może nie być dobrym pomysłem. Warto natomiast wprowadzić do diety dobrej jakości, odżywcze oleje, pestki czy orzechy: z dyni, lnu, słonecznika.

Osoby, które nie lubią dużo czasu poświęcać komponowaniu posiłków, mogą sięgać po nie w formie suplementów, jak np. olej ze skandynawskiego pstrąga tęczowego w kapsułkach czy olej Omega dla ciężarnych.

Jakich witamin nie można brać w ciąży?

Wiele kobiet sięga dziś po rozmaite preparaty oczyszczające czy dodające energii. Większość z nich rzeczywiście pozytywnie wpływa na stan cery czy witalność, ale niektóre warto odstawić na czas ciąży.

Oparte na kofeinie czy innych pobudzających substancjach nie sprawdzą się, bo ciężarnym nie zaleca się zbyt intensywnego trybu życia i stosowania sztucznych „dopalaczy”.

Również oczyszczanie za pomocą „niewinnego” senesu, piołunu czy aloesu może mieć bardzo poważne konsekwencje dla mamy i dziecka.

Lepiej więc z nich zrezygnować, ograniczając się do ziół najlepiej przebadanych pod kątem stosowania w ciąży, jak liść maliny, żurawina czy pokrzywa.

To też czas, kiedy szczególnie liczy się czystość tych preparatów. Bezwzględnie trzeba więc unikać witamin i minerałów z niepewnych źródeł, stawiając raczej na te z ekologicznymi certyfikatami.

Chińskie algi czy inne zioła mogą zawierać metale ciężkie, więc warto być świadomym pochodzenia swoich witamin.

Jakie witaminy dla kobiet karmiących i w połogu?

Po dziewięciu miesiącach ciągłej troski o dietę i suplementację wiele kobiet jest w kropce.

Czy wraz z porodem zakończyć suplementację? A może odczekać lub nadal brać minerały, ale już nieco inne?

Ekspertki Centrum Nauki o Laktacji im. Anny Oslislo rozwiewają mity, jakoby od diety matki zależała „jakość” pokarmu i jego całkowity skład. Podają za literaturą naukową, że skład pokarmu u kobiet na całym świecie jest mniej więcej podobny mimo stosowania różnej diety, a drobne różnice wiążą się z dopasowaniem do konkretnej pary mama-dziecko, a nie ze zjedzonego kilka dni czy godzin wcześniej posiłku.⁴

Dla składu mleka nie ma znaczenia ilość cholesterolu, białka czy żelaza w diecie mamy.

Istnieje natomiast korelacja pomiędzy poziomem składnika u mamy a składem mleka w przypadku:

• kwasów DHA,
• witamin z grupy B,
• witaminy A,
• witaminy D,
• jodu,
• selenu,
• choliny.

Dlatego suplementacja tymi składnikami może się sprawdzić podczas karmienia, a jeśli mama jej nie stosuje, to można np. zdecydować się na suplementację witaminą D w kroplach dla niemowląt.

Podsumowanie

Dookoła suplementacji w ciąży, przed nią i podczas karmienia narosło wiele mitów. Warto podchodzić na chłodno do informacji, z jakimi styka się młoda mama, niestety niekiedy również ze strony lekarzy, położnych czy rodziny.

Mamy nadzieję, że ten poradnik jest rzetelną pomocą na ten niezwykły czas, a poniżej załączamy rekomendacje, na podstawie których powstała lista.

Źródła:

1. Zalecenia dotyczące suplementacji kobiet planujących ciążę i ciężarnych w praktyce, Agnieszka Drosdzol-Cop, Violetta Skrzypulec-Plinta, Klaudia Wiewióra, Forum Ginekologii i Położnictwa, 2019
2. Suplementacja witamin i składników mineralnych podczas ciąży, Magdalena Makowska-Donajska, Lidia Hirnle, I Katedra i Klinika Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, 2017
3. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących, Ginekol Pol. 2014, 85, 395-399
4. Odżywianie w czasie karmienia piersią, Monika Żukowska-Rubik, Magdalena Nehring-Gugulska, Centrum Nauki o Laktacji